Статистика
Онлайн всего: 1 Гостей: 1 Пользователей: 0
|
Каталог статей
Конкурс сочинений на бурятском языке
| Дайнай гашуудал.
«Дайн, шамhаа боложо,
хэды олон зүрхэнүүд
гансашье сэсэгүүтэл
дэмы хагдарааб?»
А.Бадаев
Эсэгэ ороноо хамгаалгын Агууехэ дайнай дүүрэhээр 76 жэл үнгэрбэ. Олон миллион хүнүүдые алдажа, хэлэшэгүй гасалан зоболонгуудые гаталhанай эсэстэ манай арад 1945 оной майн 9-дэ илалтада хүрэжэ ерэhэн байна.
Дайнай хара далинуудта дайрагдаагүй бүлэ тэрэ хатуу шэрүүн сагта үгы байгаа. Минии бүлэhөө энэ илалтада өөрынгөө хубитые оруулhан хүнүүд бии. Тэрэ хэм бэ гэбэл, минии хүгшэн эжым нагацы Ендонова Дари Лопсоновна – ажалай ветеран болоно.
Дари Лопсоновна 1934 ондо Харбяангууд нютагта түрэhэн. Дайнай эхилхэдэ, 7 наhатай басаган hургуулида ошоhон юм. Эхин hургуулин 4 класс дүүргээ. Юундэб гэхэдэ, эдихэшье юумэгүй, үмдэхэшье хубсаhагүй байгааб гэжэ хөөрэhэн даа. Тиигээд тэрэ хатуу сагта үхибүүд томо хүнүүдтэй адли хүндэ хүшэр ажал хэдэг байгаа: үхэр, хони адуулдаг, хурьгануудые, тугалнуудые харууhалдаг, таряа хаядаг, шара унаад, газар элдүүрилдэг hэн. «Дайнай үедэ бидэ хатааhан ааруул, булаhан хартаабха, hү, хүрэнгэ, зутараан сай, зундаа – жэмэс, мангир эдеэд ябагша hэмди. Иигээд лэ 30-аад онуудта түрэhэн үхибүүдэй бага наhан үнгэрhэн… Манай хараhан, үзэhэн юумэ хэндэшье харахые хүсэнэгүйб», - гэжэ ходо хэлэдэг hэн.
Майнай нагацымнай ямаршье хүндэ ажалhаа айдаггүй байгаа. Адуу малда дуратай хадаа хонишоноор, малшанаар түрэл «Харбяангууд» совхоздоо ажаллаа. Тиигээд саашадаа хүлнүүдэйнгээ үбдэхэдэ, Харбяангуудай hургуулида хүдэлхэеэ ороо. Оёор угааха ажалтай болоо. Эндээ 1991 он хүрэтэр хүдэлөө, тиигээд наhанайнгаа амаралтада гараа.
Дайнай дүүрэhэн хойно, наhанайнгаа нүхэртэй Ендонов Пурба Романовичтай уулзажа, гэр бүлэ болоhон юм. 3 үхибүүдтэй болоо hэн. 3 үхибүүдынь 14 үхибүүдтэй боложо, үшөө 3 ашанартай, 4 зээнэртэй. Минии теэбиин жаахан байхада, урданай түүхэ домогуудые, арадай ёhо заншал, урда сагай байдал, дайнай үе саг тухай олон юумэ хөөрэжэ үгөө юм. Теэд минии теэбиимни мандаа тэрэниие хөөрэхэдэнь, би хадуужа абанаб. Ямар аймшагтай гээшэб дайн! Иимэ дайн ондоо бу болоhой!
Дайнай гал дүлэн соогуур Эхэ оронойнгоо амгалан байдалай түлөө ами наhаяа гамнангүйгөөр тэмсэhэн, дайсаниие диилэhэн, Агуу Илалтые өөрынгөө гараар шэрэлсэhэн бүхы дайнай ба ажалай ветерануудта доро хүрэтэр дохижо, энэ шүлэг зорюулнам:
Дайнай дүлэтэ дүрбэн жэлнүүдые
Дабан гаража, амиды үлөөт.
Үхэлhөө бэшые бултыень үзэжэ,
Эшээн дээрэнь дайсанаа сохёот.
Үлөөд ябаhан үндэр наhатан
Үсөөржэл байнат сагай эрхээр,
Түрэл орондоо, гүрэн түрэндөө
Түрүүдэ ябалсаат үнэн сэхээр.
Таанад маанадтаа асараалта сүлөө,
Таанадай ашаар жаргалтайбди мүнөө.
Ефремова Евгения, 6 класс
|
| Категория: Мои статьи | Добавил: harbyatyooh (16.11.2021)
|
| Просмотров: 198
| Рейтинг: 0.0/0 |
|
|